دیسفاژی یک واژه پزشکی به معنای بلع دردناک است؛ گاهی اوقات بلع دردناک به علت سریع غذاخوردن یا نجویدن کافی غذا اتفاق می افتد، اما گاهی اوقات ممکن است شما دچار مشکل جدی باشید.

علت دیسفاژی چیست؟

بلع دردناک معمولاً به علت مشکل در قسمت فوقانی دستگاه گوارش مخصوصاً در مری (لوله ای که دهان را به معده وصل می کند) است.

علائم دیسفاژی چیست؟

• عدم توانایی در بلع
• درد حین بلع
• احساس پری و ماندن غذا در گلو یا قفسه سینه
• سرفه حین بلع
• سر ریز شدن آب دهان از گوشه های دهان
• اشکال در صحبت کردن
• عفونت سیستم تنفسی به دلیل ورود مواد غذایی به مسیر راه هوایی
• کاهش وزن و ایجاد علائم سوء تغذیه

چه زمانی باید با پزشک یا پرستار تماس بگیرم؟

• اگر هر یک از علائم بالا را دارید، به ملاقات پزشکتان بروید.
•  اگر نمی توانید بزاق دهانتان را قورت دهید، آب دهان از گوشه های لب سر ریز می شود و یا در صحبت کردن اشکال پیدا کردید، خیلی فوری به ملاقات پزشکتان بروید.

در صورت بلع دردناک، پزشک چه آزمایشاتی برای من درخواست خواهد کرد؟

پزشک بعد از پرسیدن سوالاتی از شما، ممکن است تست های زیر را برای تشخیص علت ،درخواست کند.

• تصویربرداری با بلع باریم: برای انجام این تست، شما می بایست مایع غلیظی به نام محلول باریم را بنوشید. این محلول بر جداره مری شما قرار می گیرد و پزشک قادر به دیدن جداره مری شما خواهد بود.
• تست بلع با باریم (ویدئو فلوروسکوپی): برای انجام این تست به شما غذاهای مختلفی حاوی باریم داده می شود و تصاویر با اشعه X در حین بلع گرفته می شود. اگر شما در عضلات دهان و گلو مشکل داشته باشید، علت با این تست مشخص خواهد شد.
• اندوسکوپی: برای انجام این تست، پزشک متخصص گوارش ، با وارد کردن لوله باریک به داخل دهان شما، کل دستگاه گوارش فوقانی را از طریق دوربینی که در نوک آن تعبیه شده است، می بیند.
• مانومتری: با استفاده از این تست، لوله کوچکی را در بینی و سپس در گلو و مری قرار داده و فشار را در قسمت های مختلف آنها اندازه گیری می کنند. این تست به پزشکتان کمک می کند تا بداند آیا ماهیچه های مسئول بلع درست کار می کنند یا خیر.

دیسفاژی چگونه درمان می شود؟

درمان بستگی به علت دیسفاژی دارد. اگر علت دیسفاژی، مشکل در دهان و یا گلو (حلق) باشد، ممکن است پزشکتان شما را به متخصص ارجاع دهد تا  نحوه صحیح بلع و تکلم را با شما تمرین کند. همچنین با پیشنهاد روش هایی برای اصلاح تغذیه، به شما کمک خواهد کرد.

اگر علت دیسفاژی مشکلاتی در مری باشد، درمان متفاوت است؛ احتمالا به متخصص گوارش ارجاع خواهید شد و روش های درمانی زیر پیشنهاد می شود:

• داروهایی برای کاهش اسید معده مثل پانتوپرازول و امپرازول
• داروهایی برای درمان عفونت های مری
• گشاد کردن مری با استفاده از بالونی که از طریق اندوسکوپی وارد مری می کنند.
• جراحی در صورتی که علت دیسفاژی ، تومور و یا توده های غیر طبیعی در مری باشد.

نکات تغذیه ای که افراد دارای اختلال بلع لازم است رعایت نمایند:

1. غذاهای خود را در حجم کم و تعداد دفعات بیشتر مصرف نمایید.
2. غذاها را کاملا بجوید و به آهستگی میل نمایید. همچنین خوردن غذا در محیطی آرام صورت گیرد.
3. غذاها به صورت آبدار، نرم، پوره شده، نیمه جامد یا مایع باشد.
4. از مصرف غذاهای خشک و دارای بافت زبر و خشن پرهیز نمایید. برای مثال از نان ها و بیسکوئیت های سبوس دار استفاده نکنید و در عوض از نان ها و بیسکوئیت های نرم استفاده نمایید.
5. سبزی های به کار رفته در تهیه غذاها کاملا پخته و نرم باشد و در صورت استفاده از سبزی های خام، از سبزی های بافت نرم انتخاب شود و کاملا جویده شوند؛ در صورت تهیه سالاد از نوع رنده شده و آبدار استفاده شود.
6. بهتر است که پوست میوه های خام گرفته شود و به صورت پوره های آبدار مصرف شوند.
7. آجیل ها را به صورت پودر شده مصرف نمایید و در غیر این صورت کاملا بجوید.
8. از مصرف زیاد آب میوه های ترش از قبیل آب مرکبات، غذاهای اسیدی (همانند سرکه، آب لیمو) و غذاهای پر ادویه پرهیز نمایید؛ چرا که باقی ماندن آن ها در مری می تواند به مخاط مری بویژه در افراد مبتلا به ازوفاژیت (التهاب مری) آسیب وارد نماید.
9. از مصرف مواد غذایی خیلی داغ یا خیلی سرد اجتناب شود.
10. بهتر است مایعات همراه با مواد غذایی پوره شده یا نیمه جامد باشد.