ترومبوسیتوپنی ایمنی (ITP) یک اختلال خونریزی دهنده است. افراد مبتلا به ITP می توانند بسیار راحت تر از افراد طبیعی دچار خونمردگی و خونریزی شوند.

ITP سبب کاهش تعداد پلاکت ها می شود. پلاکت ها سلول هایی هستند که به طور معمول در خون یافت می شوند و به لخته شدن خون کمک می کنند. افراد مبتلا به ITP دارای تعداد پلاکت کمتر از حد طبیعی هستند. علت این امر آن است که سیستم ایمنی بدن پلاکتها را از بین می برد. سیستم ایمنی بدن سیستمی می باشد که با عفونت ها مبارزه می کند. هم افراد بزرگسال و هم کودکان می توانند دچار ITP شوند، هر چند ITP در کودکان شایع تر است. بچه هایی که به ITP مبتلا می شوند معمولا پس از ابتلا به یک عفونت به آن مبتلا می شوند.

علائم ITP چیست؟

 برخی از افراد مبتلا به ITP، دارای هیچ علائمی نیستند. اما هنگامیکه دارای علامت باشند، این علائم عبارتند از :

• بسادگی دچار خونریزی می شوند : این خونریزی ها می تواند شامل خونریزی بینی یا خونریزی در داخل دهان باشد، همچنین خانم های مبتلا به ITP میتوانند بیش از حد معمول در طول دوره های ماهانه خونریزی کنند.
• بسادگی میتوانند دچار کبودی و خونمردگی شوند: این نوع خونمردگی ها می تواند بصورت کبودی های بزرگ یا نقاط کوچک کبودی در پاها و مچ پا باشد.

 البته گاهی اوقات خونریزی می تواند شکلی بسیار جدی به خود بگیرد مانند خونریزی مغزی یا خونریزی داخلی.

در کودکان علائم معمولا به طور ناگهانی شروع می شوند. در بزرگسالان نیز علائم می توانند به آرامی یا ناگهانی شروع شوند.

آیا تستی برای تشخیصITP وجود دارد؟

 یک نوع آزمایش برای تعیین تعداد پلاکتها در خون وجود دارد. این آزمایش اغلب به عنوان بخشی از شمارش کامل خون (CBC) انجام می شود. اگر تعداد پلاکت های شما پایین باشد، ممکن است ITP علت باشد. اما هیچ تستی وجود ندارد که بتواند اطمینان حاصل کند که آیا یک فرد ITP دارد. چنانچه آزمایش خون نشان دهد که فردی دارای تعداد پلاکتی پایین است، پزشک برای فرد مبتلا آزمایشی درخواست کرده و علاوه بر آن به دنبال علائم کاهش تعداد پلاکت می گردد. این امر به جهت کمک به کشف این موضوع است که چه علتی موجب کاهش تعداد پلاکت ها شده است.

در کودکان ITP شایع ترین علت تعداد کاهش پلاکت ها است و سایر آزمایش ها ممکن است مورد نیاز نباشد. در بزرگسالان گاهی اوقات انجام آزمایشات دیگر ممکن است مورد نیاز باشد. به عنوان مثال، پزشکان گاهی اوقات یک آزمایش به نام نمونه برداری مغز استخوان انجام می دهند. مغز استخوان عبارت از سلولهای داخل استخوان های شما است. مغر استخوان تمام انواع  سلول های خون و پلاکت ها را ایجاد می کند. در طی نمونه برداری از مغز استخوان، پزشک یک نمونه کوچک از مغز استخوان را برداشته و به آزمایشگاه ارسال می کند. سپس یک پزشک دیگر نمونه را در زیر میکروسکوپ مورد مطالعه قرار می دهد. اگر پزشک نتواند علت دیگری برای کاهش تعداد پلاکتها بیابد، معمولا اینگونه در نظر گرفته می شود که بیمار دارای ITP است.

  ITP چگونه درمان می شود؟

درمان ITP  بستگی به سن، علائم و تعداد پلاکت ها دارد.

کودکان مبتلا به ITP به درمان نیاز ندارند، مگر اینکه خونریزی زیادی داشته باشند یا تعداد اندکی از پلاکت ها وجود داشته باشد. برای اکثر کودکان، طی 6 ماه به طور خود به خود بهبود می یابد. اما پزشکان، کودکان دچار ITP را تحت نظر قرار داده و پیگیری می کنند تا اطمینان حاصل کنند که ITP بدتر نمی شود و در نهایت نیازی به درمان پیدا نمی کند.

  بزرگسالان مبتلا به ITP خفیف معمولا به درمان نیاز ندارند. اما بزرگسالان با تعداد بسیار کم پلاکت ها یا خونریزی به احتمال زیاد، نیاز به درمان دارند.

بزرگسالانی که نیاز به درمان دارند، ابتدا با داروهایی به نام استروئید درمان می شوند. هر چند استروئید ها می توانند به درمان ITP کمک کنند، اما آنها همچنین می توانند مشکلات خود را ایجاد کنند. پزشک و یا پرستارتان با شما درباره عوارض احتمالی استروئید صحبت خواهد کرد. اگر  ITP با تجویز استروئیدها بهبود حاصل نکند، در اینصورت پزشکان می توانند از سایر روش ها استفاده کنند.این روشها عبارتند از :

• دارویی به نام ایمونوگلوبین داخل وریدی (IVIG) این دارو باعث می شود بدن تخریب پلاکت ها را متوقف کند. کودکان مبتلا به ITP که نیاز به درمان دارند باید قبل از درمان با استروئید با IVIG درمان شوند.
• جراحی برداشتن طحال: طحال یک عضو سیستم ایمنی بدن است که به محافظت از بدن در برابر عفونت کمک می کند. اما گاهی اوقات طحال میتواند به سلولهای طبیعی بدن مانند پلاکتها حمله کند. اگر طحال برداشته شود در این صورت ممکن است از تخریب پلاکت ها جلوگیری شود.  
• داروهایی که می توانند کمک کنند تا بدن پلاکت های بیشتری بسازد.

  اگر این درمان ها موثر نباشند درمان های دیگر در دسترس هستند.

افراد دچار ITP چه اقدامات دیگری باید انجام دهند؟

بسته به تعداد پلاکت ها و همچنین علائم بالینی در افراد دچار ITP این افراد ممکن است نیازمند به انجام اقدامات زیر باشند:

• اجتناب از انجام ورزش ها و فعالیت های بخصوص: برای کودکان بسیار مهم است که فعالیت فیزیکی خود را محدود کرده و از انجام ورزش های خاصی مانند ورزش هایی که در آنها احتمال تماس بدنی بالا می باشد، اجتناب کنند. این امر به این دلیل است که کودکان می توانند تصادفاً در حین انجام این فعالیت ها و ورزش ها آسیب ببینند. چنانچه فردی که دچار کاهش شدید تعداد پلاکت های خود می باشد دچار آسیب شود ممکن است مقدار زیادی خونریزی کند. پزشکتان شما را راهنمایی کرده که فرزندتان از کدام نوع از فعالیت ها و ورزش ها باید اجتناب کند. بزرگسالان نیز ممکن است نیاز داشته باشند تا فعالیت و ورزش خود را محدود کنند. البته افراد می توانند هنگامی که ITP  بهتر می شود، دوباره ورزش و فعالیت های معمول خود را انجام دهند.

• اجتناب از مصرف برخی داروها: برخی از داروها مانند آسپرین بر لخته شدن خون تأثیر می گذارد. پزشک تان به شما اطلاعات لازم درباره داروهایی که باید از مصرف آنها اجتناب کنید را خواهد داد.

چنانچه  ITP داشته باشم و بخواهم باردار شوم، چه اتفاقی خواهد افتاد؟

اگر ITP دارید و می خواهید باردار شوید، با پزشک تان در این باره صحبت کنید. اکثر خانمهای مبتلا به  ITP دارای دوره بارداری و همچنین زایمان طبیعی هستند.

یک احتمال بسیار کم وجود دارد که نوزاد فرد دچار ITP  پس از زایمان دارای تعداد پلاکت پایین باشد. پزشک تصمیم خواهد گرفت که آیا نیاز به آزمایش خون کودک وجود دارد یا خیر؟ نوزادان دارای تعداد پایین پلاکت معمولا در عرض چند روز بصورت خود به خود بهبود خواهند یافت. اما مواردی وجود دارد که قبل از این امر شرایط نوزاد بدتر شود، از این رو مهم است که نوزاد را مورد بررسی قرار داد.