تنگی نفس به معنای تلاش و تقلا برای نفس کشیدن  و کوتاه شدن نفس فرد است و با احساس کم آوردن نفس همراه می باشد. تنگی نفس علامتی شایع در بسیاری از بیماری های قلبی و ریوی است.  تنگی نفس گاهی ممکن است در اثر بیماری های عصبی و یا عصبی عضلانی دیده شود و در بیماران حاد ریوی (مثل عفونت ریه) تنگی نفس با شدت بیشتری نسبت به بیماری مزمن ریوی (مثل آسم) است. بعضی اوقات ممکن است تنفس صدادار شده که نشان دهنده یک نوع تنگی در سیستم تنفسی است. مثلاً اگر در ریه شما صدایی شبیه قل قل سماور شنیده شود باید به وجود یک عفونت درون ریه شک نموده و سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

چه عواملی باعث شدت تنگی نفس می شود؟

1. خطرناک ترین عامل، مصرف سیگار و قلیان است
2. اعتیاد به مواد مخدر
3. شغل (کار در معدن، کارخانه های صنعتی)
4. حساسیت و آلودگی های محیطی

آیا می توانم شدت تنگی نفس را کم کنم؟

باید ابتدا با کمک پزشک، علت تنگی نفس را پیدا کرده و آن را برطرف کرد. گاهی تغییر وضعیت بیمار از خوابیده به نشسته یا وقتی سر بالا قرارداده می شود، می تواند باعث بهبود علامت شود. در شرایطی که تنگی نفس شدید است باید با نظارت پزشک و پرستار، اکسیژن دریافت کنید.

آیا تنگی نفس  می تواند خطرناک باشد؟

بله. افراد اغلب تنگی نفس را یک نشانه جدی تلقی نمی کنند در صورتیکه به ویژه در کسانی که زمینه بیماری های قلبی (سن بالا، دیابت، فشار خون، کلسترول بالا) دارند شاید تنگی نفس تنها نشانه وجود یک بیماری جدی قلبی عروقی و یا نشانه تشدید بیماری ریوی زمینه ای باشد.

چگونه می توانم تنگی نفس خود را درمان و یا کم کنم؟

1. با ورزش کردن تناسب اندام را حفظ کنید. پیاده روی تند سه بار در هفته به مدت 30 دقیقه کافی است (چاقی باعث تنگی نفس می شود).
2. بعد از درون کشیدن هوا از بینی لب های خود را جمع کنید و آهسته هوا را از دهان بیرون کنید، این کار در افرادی که بیماری های ریوی دارند سبب بهبود تنگی نفس می شود.
3. شنا کنید. شنا ورزش خوبی برای بیماران مبتلا به تنگی نفس است مخصوصاً بیماران مبتلا به آسم (ولی حتما قبل از شروع به هرگونه ورزشی، با پزشک خود مشورت کنید).
4. از مصرف دارو یا اسپری به صورت خود سرانه جهت درمان تنگی نفس خودداری کنید.
5. از مصرف سیگار و قرار گرفتن در معرض دود سیگار سایر افراد و حضور در مکان های آلوده پرهیز کنید.
6. از مصرف مواد غذایی محرک (ادویه جات، فلفل، قهوه) بپرهیزید.
7. مصرف مایعات 2 الی 3 لیتر روزانه سبب رقیق شدن ترشحات تنفسی می شود.
8. در صورت وجود خلط همراه تنگی نفس بهتر است از بخور استفاده کنید.
9. جهت خروج ترشحات ریوی از پرستار خود کمک بخواهید.

تنگی نفس و استرس

اگرچه شنیده ایم که در هنگام استرس نفس های عمیق می تواند موثر باشد، اما در افرادی که با تنگی نفس روبرو هستند این تکنیک مناسب نیست. در این هنگام احساس خفگی به انسان دست می دهد و به همین دلیل نا آگاه سریع تر و تند تر نفس می کشیم که این کار وضعیت را بدتر می کند. نفس نفس زدن به این دلیل نیست که کمبود اکسیژن پیدا کرده اید، بلکه به این دلیل است که یکباره حجم هوای زیادی از راه دهان خارج می شود. به همین دلیل در این حالت بهتر است بجای نفس عمیق، نفس های آرام و سطحی بکشید.