ویتامین B12 (کوبالامین) و اسید فولیک (که فولات یا ویتامین B9 نیز نامیده می‌شود) دو ویتامین متفاوتی هستند که بدن شما برای کارکرد طبیعی نیاز دارد. بدن برای بسیاری از کارها نیاز به ویتامین B12 دارد. به عنوان مثال، برای ساخت سلول های جدید خونی مثل سلول های قرمز خون و نیز برای اینکه سیستم عصبی شما طبیعی کارکند، نیاز به ویتامین B12 دارید. همچنین برای ساختن سلول های جدید به اسید فولیک نیاز دارید. اسید فولیک بویژه برای خانم هایی که قصد بارداری دارند (یا باردار هستند) مهم است چرا که اسید فولیک برای تکامل طبیعی جنین و تکامل صحیح کانال نخاعی بویژه در طول اولین هفته‌های بارداری مورد نیاز است.

 چه عواملی سبب کمبود ویتامین B12 یا اسید فولیک می‌شوند؟

شما وقتی دچار کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک می شوید که:

• رژیم غذایی روزانه تان فاقد مقادیر کافی فولیک اسید باشد، افرادی که تحت رژیم گیاهخواری هستند بخصوص افراد شدیداً گیاهخوار، بویژه نیاز به دریافت ویتامین B12 اضافی دارند. (ویتامین B12 در گوشت و محصولات حیوانی مثل تخم‌ مرغ وجود دارد).
• غذاهای حاوی ویتامین B12 و فولیک اسید می‌خورید، اما بدن شما نمی‌تواند آن را جذب کند یا بطور طبیعی از ویتامین ها استفاده کند. این مسئله می‌تواند در مشکلات پزشکی خاص ، پس از عمل جراحی برای کاهش وزن ، یا بعنوان عارضه جانبی داروهای خاصی ، یا افزایش سن ، اتفاق بیفتد که در مورد ویتامین B12 شایع تر است.
• شرایطی دارید که نیاز به اسید فولیک بیشتری دارید، مثل انواع خاصی از کم‌خونی و بیماری های پوستی.

علائم کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک چیست؟

کمبود ویتامین B12 ، اسید فولیک یا هر دو می‌تواند سبب کاهش تعداد سلول های خونی شود که با انجام آزمایش خون مشخص می‌شود:

• کاهش سلول های قرمز خون، وقتی فردی سلول های قرمز خون خیلی کمی دارد و دچار کم خونی (آنمی) می شود ممکن است احساس خستگی یا ضعف ، سردرد یا مشکل در نفس کشیدن بویژه هنگام ورزش داشته باشد.
• کاهش سلول های سفید خون، شمارش پایین سلول سفید می‌تواند خطر عفونت را بالا ببرد.
• کاهش پلاکت ها، شمارش پایین پلاکت می‌تواند خطر خونریزی را بالا ببرد.

همچنین کمبود ویتامین B12 می‌تواند سبب سایر علائم مرتبط با مغز و اعصاب شود که شامل موارد زیر است:

• گزگز یا بی‌حسی در دستها یا پاها
• مشکل راه رفتن
• تغییرات خلقی
• مشکلات حافظه یا اختلالات تفکر

آیا باید به پزشک مراجعه کنم؟

بله ، اگر علائمی که در بالا عنوان شد را دارید باید به پزشک مراجعه کنید.

آیا آزمایشی برای کمبود ویتامین B12 یا اسید فولیک وجود دارد؟

بله، پزشک می‌تواند برای بررسی کمبود این ویتامین ها آزمایش خون درخواست کند. اگر کمبود ویتامین B12 یا اسید فولیک دارید ، پزشک برای تشخیص علت آن ممکن است آزمایشات دیگری را درخواست دهد.

کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک چگونه درمان می‌شود؟

پزشکان کمبود B12 را با دادن ویتامین B12  درمان می‌کنند که بصورت آمپول یا قرص می‌تواند باشد. شما و پزشک تان در مورد بهترین فرم تجویز دارو تصمیم خواهید گرفت.پزشکان کمبود اسید فولیک را با دادن اسید فولیک درمان می‌کنند که بصورت قرص وجود دارد. افرادی که باردار هستند یا قصد بارداری دارند باید مطمئن شوند که میزان کافی اسید فولیک دریافت می‌کنند.

آیا کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک قابل پیشگیری است؟

بله، می‌توانید شانس ابتلا به کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک را با خوردن غذاهای حاوی این ویتامین ها کمتر کنید.غذاهای حاوی ویتامین B12 شامل غذاهای حیوانی مثل گوشت، ماهی، تخم‌مرغ و لبنیات است.غذاهای حاوی اسید فولیک شامل میوه‌ها و سبزیجات برگ سبز تیره هستند.در ایران 75 % نان ها با اسید فولیک غنی سازی شده اند.اگر شما این غذاها را نمی‌خورید، پزشک به شما توصیه می‌کند که مکمل ویتامینی دریافت کنید. مکمل‌های ویتامینی به شکل قرص، کپسول یا شربت هستند .اگر شما شدیداً گیاهخوار هستید و هیچ گونه گوشت، لبنیات یا تخم‌مرغ نمی‌خورید ، بنابراین از رژیم غذایی خود ویتامین B12 کافی دریافت نمی‌کنید. برای جلوگیری از ابتلا به کمبود ویتامین B12، باید روزانه مکمل ویتامین B12 دریافت کنید.

اگر بخواهم باردار شوم چه کنم؟

اگر می‌خواهید باردار شوید، باید حداقل از یک ماه قبل از اقدام به حاملگی ، مولتی ویتامین مصرف کنید. مولتی ‌ویتامینی را انتخاب کنید که حداقل 400 میکروگرم اسید فولیک داشته باشد. به پزشک خود ویتامینی را که قرار است مصرف کنید نشان دهید تا مطمئن شوید که دوز آن برای شما و جنین شما مناسب باشد. مصرف زیاد برخی از ویتامین ها می‌تواند خطرناک باشد.