تهوع به احساس نامطبوع همراه با تمایل به استفراغ کردن گفته می شود، اما اگر مواد غذایی موجود در معده را کاملاً بالا بیاورید، استفراغ نامیده می شود. گاهی اوقات این دو علامت با هم دیده می شوند و گاهی بدون ارتباط با هم، یا تهوع و یا استفراغ اتفاق می افتد.

به چه علت تهوع و استفراغ اتفاق می افتد؟

شایع ترین علل تهوع و استفراغ عبارتند از:

• مسمومیت غذایی: با خوردن غذای مانده و ورود عفونت به معده شما، بسته به نوع عفونت ممکن است تهوع، استفراغ و یا اسهال اتفاق بیافتد.
• سرگیجه و یا بیماری حرکت: وقتی در ماشین و یا در قایق و کشتی حرکت می کنید به علت مشکلاتی که در گوش میانی و اختلال در بخش تعادل اتفاق می افتد، ممکن است دچار تهوع و استفراغ شوید.
• داروها: بسیاری از داروها می توانند باعث تهوع و استفراغ شوند، مثل داروهای ضد افسردگی، آنتی بیوتیک ها، ویتامین ها، قرص های ضد بارداری و داروهای کنترل درد. همچنین بیمارانی که تحت شیمی درمانی برای درمان سرطان قرار می گیرند و یا در بیمارانی که تحت بیهوشی قرار می گیرند، تهوع و استفراغ علامت شایعی است.
• بارداری: بسیاری از زنان باردار خصوصاً در ماه های اول بارداری دچار تهوع و استفراغ می شوند.
• برگشت اسید معده: با احساس برگشت اسید معده در دهان، ممکن است حالت تهوع داشته باشید.
• بیماری های معده یا روده: اختلالات حرکتی معده یا روده و یا انسداد این دو باعث حالت تهوع و استفراغ می شوند.
• سر دردهای میگرنی یا هر نوع درد شدید
• مصرف الکل

در صورت تهوع و استفراغ، چه زمانی لازم است با پزشک یا پرستار تماس بگیرم؟

اگر علائم شما بیش از 1 تا 2 روز طول کشید و یا علائم شدید داشتید حتماً با پزشک تماس بگیرید. همچنین اگر دچار هر یک از علائم زیر بودید، حتماً به بیمارستان مراجعه کنید.

• درد شکم و یا درد قفسه سینه
• بالا آوردن خون و یا محتویاتی به رنگ قهوه ای
• مدفوع خونی، مدفوع سیاه و قیری شکل
• تب
• سردرد شدید یا سفتی گردن
• احساس خستگی شدید و عدم توانایی در بلند شدن
• علائم کم آبی شامل احساس تشنگی شدید، دهان و زبان بسیار خشک، درد و گرفتگی عضلانی، سرگیجه، گیجی و منگی، ادرار تیره رنگ

برای اینکه احساس بهتری داشته باشم، خودم چه کاری می توانم در منزل انجام دهم؟

• اگر می توانید مایعات فراوان بنوشید ولی از مصرف چای سنگین و نوشیدنی های کافئین دارخودداری کنید. 
• سعی کنید مقدار کمی غذا بخورید ولی با غذاهای آبکی شروع کنید مثل سوپ، اگر با مصرف سوپ خوب بودید، شروع به خوردن غذاهای نرم و ساده مثل ماست ساده کنید.
• غذا را با حجم کم و نوبت های زیاد مصرف کنید.
• غذاهای حاوی کربوهیدرات مثل نان یا بیسکوئیت های نمکی کمک کننده است.
• زنجبیل باعث کاهش احساس تهوع می شود. (در صورتی که مبتلا به پرفشاری خون نیستید می توانید از زنجبیل استفاده کنید)
• از مصرف غذاهایی حاوی چربی زیاد پرهیز کنید، چون تهوع را تشدید می کنند. از مصرف غذاهای بسته بندی شده، فست فود، خامه، کره، مایونز، شکلات، غذاهای بسیار چرب یا پر ادویه و انواع سس ها خوداری کنید.
• از مصرف انواع سبزیجات خام و سالاد در رستوران ها خودداری کنید. فقط میوه هایی استفاده کنید که خودتان می توانید پوست آن را به طور کامل جدا کنید.
• از بوهای تند مثل عطر و اسپری دوری کنید.
• از فعالیت بدنی سنگین به ویژه در هوای گرم که باعث تشدید کم آبی بدن می شود خوداری کنید.
• از هر فرصتی برای شستن دست های خود استفاده کنید. از دست شویی و توالت های عمومی بخصوص در جاده ها تا حد امکان استفاده نکنید.
• از مصرف غذاهای حاوی نعناع مانند نعناع خشک، عرق نعناع و آدامس نعنایی پرهیز کنید.

تهوع و استفراغ چگونه درمان می شود؟

این بیماری در اغلب موارد نیاز به درمان ویژه نداشته و خود بخود بهبود می یابد. هدف اصلی درمان تنها کنترل علائم و رفع کم آبی بدن است. اگر تهوع و استفراغ شدید باشد یا بیش از یک تا دو روز طول بکشد پزشکتان با پرسیدن سوالاتی از شما سعی در پیدا کردن علت آن می کند. همچنین برای بهبود حال شما ممکن است سرم و یا داروهایی برای کنترل علامت (تهوع و استفراغ) نظیر متوکلوپرامید (پلازیل)، اوندانسترون و پرومتازین تجویز کند. پزشک هم چنین برای یافتن علت تهوع و استفراغ ممکن است آزمایش خون و یا عکس‌برداری از شکم درخواست کند.