پارگی های خطی در ناحیه مقعد است و معمولاً پارگی به عضله مقعد به نام اسفنکتر داخلی گسترش می یابد. هنگامی که فیشر یا زخم ایجاد می شود اسفنکتر داخلی منقبض می شود و منجر به افزایش سایز فیشر، افزایش جریان خون به ناحیه و اختلال در بهبودی و ایجاد درد می شود.

 اگر زخم در طی 6 هفته اخیر ایجاد شده باشد حاد است و اگر بیشتر از 6 هفته گذشته باشد مزمن می باشد. در نوع حاد، زخم سطحی است و با درمان دارویی بهبود می یابد. افراد مبتلا به انواع مزمن سابقه چندین مرتبه دردهای مشابه دارند و زخم آن ها عمقی است و با برجستگی در مجاور مقعد همراه است و درمان این بیماران مشکل تر است و به جراحی نیاز پیدا می کنند.

در مورد شیوع فیشر اطلاعات دقیقی وجود ندارد چون خیلی از مردم خجالت می کشند مشکل خود را پیگیری کنند اما برخی مطرح می کنند که از هر 5 نفر یک نفر در طول عمر خود دچار فیشر می گردد.

علائم فیشر مقعد چیست؟

خونریزی و احساس پارگی در مقعد و سوزش پس از اجابت مزاج. این علائم پس از هر اجابت مزاج ایجاد می شود.

• درد مقعد؛ ممکن است شدید باشد و چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.
• خونریزی؛ معمولاً به میزان کم و به رنگ قرمز روشن است با این حال ممکن است دستمال توالت کاملاً خونی شود و خونریزی شدید باشد.
• خارش یا سوزش اطراف مقعد؛ گاهی درد به قدری شدید است که فرد اجازه معاینه را نمی دهد، در این موارد و نیز در مواردی که شک به آبسه اطراف مقعد وجود دارد بهتر است فرد در زیر بیهوشی مورد معاینه قرار بگیرد.

علل ایجاد فیشر مقعد چیست؟

• فیشر مقعد معمولاً به دلیل ضربه هایی که به مقعد فشار وارد می کند ایجاد می شود مثل اسهال خیلی شدید یا یبوست خیلی سخت.
• ممکن است در اثر قرار دادن جسم خارجی در مقعد یا مقاربت مقعدی ایجاد شوند.
• فیشرها در برخی موارد به دنبال بیماریهای های روده نظیر “کرون” اتفاق می افتد بنابراین پزشک ممکن است آزمایشات بیشتری درخواست نماید.
• سابقه جراحی مقعد
• سوء مصرف ملین ها

فیشر مقعد چگونه تشخیص داده می شود؟

معمولاً تشخیص بر اساس علائم و معاینه فیزیکی صورت می گیرد.

پزشک پس از به دست کردن دستکش و اجازه گرفتن از بیمار ناحیه مقعد را نگاه می کند. معاینه رکتوم با انگشت یا آندوسکوپی (وارد کردن دستگاه برای دیدن مقعد) معمولاً در تشخیص اولیه فیشر انجام نمی شود چون با درد شدید همراه است و برای تشخیص اولیه لازم نیست. اگر تشخیص معلوم نباشد معمولاً درخواست سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی می شود، به ویژه اگر خونریزی شدید مقعد وجود داشته باشد. کولونوسکوپی در بیماران 50 ساله و بالاتر برای غربالگری سرطان کولورکتال مورد استفاده قرار می گیرد و در بیماران جوان تر بدون فاکتورهای خطر سرطان کولورکتال یا بیماری های روده ای، یک سیگموئیدوسکوپی ممکن است کافی باشد.

در صورت ابتلا به فیشر مقعد، چگونه درمان می شوم؟

درمان های دارویی و جراحی در فیشرمقعدی برای کاهش اسپاسم اسفنکتر داخلی و کاهش درد انجام می شود. فیشر حاد ممکن است بدون مداخله پزشکی بهبود یابد اما فیشرهای مزمن معمولاً نیاز به مداخلات پزشکی دارند. درمان اولیه عبارت است از: از بین بردن یبوست، مدفوع نرم و کاهش اسپاسم مقعدی.

 چندین روش برای کاهش اسپاسم مقعد در زیر شرح داده شده است و معمولا” در 60 تا 90% موارد موثر است. با این حال برخی بیماران ممکن است بهبود نداشته باشند یا دچار عود مکرر شوند، در این افراد نیاز به جراحی وجود دارد که در 95% موارد موثر است.

• میوه و سبزیجات مصرف کنید؛

اجتناب از یبوست باعث جلوگیری از آسیب بیشتر به اسفنکتر کانال مقعدی می شود. افزایش فیبر در رژیم غذایی از بهترین راه های تسکین است. فیبر در میوه ها و سبزیجات یافت می شود و 20 تا 35 گرم در روز توصیه می گردد. رعایت رژیم غذایی حاوی فیبر مانند کلم، کاهو، خیار، سیب همراه با پوست برای نرم شدن مدفوع، توصیه می شود.

• از مکمل های فیبر نظیر پسیلیوم استفاده کنید؛

پسیلیوم با جذب آب و افزایش حجم مدفوع باعث بهبود منظم عادات روده ای می شود. عوارض جانبی پسیلیوم، گاز و نفخ معده است به ویژه در اوایل استفاده از آن.

• مسهل ها را امتحان کنید؛

انواع داروها و محصولات طبیعی برای درمان یبوست وجود دارند. مردم اغلب در مورد استفاده منظم از ملین ها نگران هستند که اگر قطع شوند حرکات عادی روده قطع شود و برگشت پذیر نباشد. به جز در مورد ملین هایی نظیر سنا و محصولات مرتبط با آن هیچ شواهدی وجود ندارد که مسهل ها احتمال ابتلا به یبوست را در آینده افزایش بدهند.

اگر با استفاده از این روش ها ، فیشر بهبود نیابد ، پزشکم چه روشی را به من پیشنهاد می دهد؟

• تزریق سم بوتولینوم؛

این سم یک نوروتوکسین (سم عصبی) تولید شده توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم است که به داخل اسفنکتر داخلی مقعدی بدون بی حسی تزریق می شود و عضله را تا 3 ماه موقتاً فلج می کند. این دوز بسیار کم است و هیچ خطری از نظر مسمومیت با این توکسین وجود ندارد. این تزریق معمولاً در بیمارانی توصیه می شود که به درمان موضعی پاسخ نمی دهند.

 بوتولینوم در برخی از بیماران باعث ایجاد بی اختیاری مقعدی ناگهانی (نشت گاز یا مدفوع) می شود.

• عمل جراحی:

جراحی به  افرادی که علائمشان پس از 1 تا 3 ماه درمان طبی برطرف نمی گردد، پیشنهاد می شود. این روش با بیهوشی عمومی انجام می شود.